Rookkleurige worteluil

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze uil lijkt qua grootte en vorm op de graanworteluil (E. tritici), maar is tamelijk effen gekleurd en weinig contrastrijk getekend. De grondkleur van de voorvleugel is donkerbruin of zwartachtig bruin. De ringvlek en de vaak gedeeltelijk geelachtige niervlek vallen meestal goed op.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam okerkleurig of okerkleurig bruin met op de flanken een groenachtig grijze zweem; over de rug een dunne, zwartgezoomde, grijze middenstreep, soms onderbroken door een aantal donkerbruine, driehoekige en ruitvormige vlekken; laag op de flanken een dubbele, lichtbruine lengtestreep; de haren staan op zwartachtige vlekjes ingeplant; kop grijsachtig bruin met zwarte spikkels en streepjes.

Gelijkende soorten vlinder

De graanworteluil (E. tritici) heeft vaak opvallende pijlvlekken in het zoomveld, een wit bestoven ader en meestal een lichte strook langs de voorrand van de voorvleugel. Het mannetje van de vierkantvlekuil (Xestia xanthographa) heeft een bredere voorvleugel. Donkere exemplaren van de gewone velduil (Agrotis segetum) hebben doorgaans een donkere niervlek zonder witte of gele omranding; de ringvlek is bij deze soort soms traanvormig en heeft vaak een donkere kern. Zie ook de variabele worteluil (E. cursoria).

Gelijkende soorten rups

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt verspreid over het land voor. RL: bedreigd.

België

Zeer zeldzaam en achteruitgegaan. Kwam voor in alle Belgische provincies maar recent enkel uit West-Vlaanderen en Limburg gemeld. De soort staat als Ernstig Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Heel Europa en de gematigde (Aziatische) zone tot de Grote Oceaan. In Zweden tot de poolcirkel. In het zuiden van Marokko via het hele Middellandse Zeegebied tot Iran.