Gevoelig (voorlopige rode lijst)

Springzaadspanner

Ecliptopera capitata

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-eind augustus in twee generaties; de tweede generatie is partieel. De vlinders zijn overdag gemakkelijk op te jagen uit de vegetatie, waarbij ze zelden ver van de waardplant vandaan vliegen. Bij regenachtig en somber weer zijn de vlinders soms overdag actief of zijn ze rustend op boomstammen aan te treffen.

Springzaadspanner

Verspreiding in Nederland

Springzaadspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Springzaadspanner

Rups: juni-oktober. De soort overwintert als pop.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-13 mm. Lijkt sterk op de marmerspanner (E. silaceata). In de golflijn bevindt zich een rij donkere witgerande pijlvormige vlekken; deze pijlvlekken nemen vanaf de voorrand richting de binnenrand duidelijk af in grootte en zijn in het midden klein. Het borststuk en het achterlijf zijn oranje; het mannetje rust met het uiteinde van het achterlijf omhoog gekromd.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de marmerspanner (E. silaceata).

Gelijkende soorten rups

Marmerspanner (Ecliptopera silaceata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt af en toe in het zuiden en midden van het land waargenomen. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Recente vindplaatsen beperken zich nagenoeg tot Zoniënwoud. In Wallonië zeldzaam in Luik, Luxemburg en Namen; elders zeer zeldzaam. De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In Zuid- en West-Europa een verspreiding met hiaten. Niet op de Britse eilanden. Vanuit Midden-Europa oostwaarts via Rusland en Siberië tot Japan; in het noorden van Europa tot Zuid-Scandinavië.

Habitat

Vooral bosranden, brede bospaden en open plekken in het bos.

Waardplant

Bospaden

Bosranden

Open plekken in het bos

Planten

Groot springzaad en reuzenbalsemien.

Waardplant

Springzaad

Benaming

  • Duitse naam Gelbleibiger Springkrautspanner
  • Franse naam la Cidarie de la balsamine
  • Oud Nederlandse naam springkruidrups
  • Synoniemen Cidaria capitata
    Larentia capitata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Groot springzaad is de waardplant van deze spannersoort. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Ecliptopera: ekleipo is falen, te kort schieten en ops, opos is gezicht; in zijn verklaring zegt Warren: ‘het gezicht is niet bol maar duidelijk vlak’.

Auteursnaam en jaartal
(Herrich-Schäffer, 1839)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden