Taxusspikkelspanner

Peribatodes rhomboidaria

Vliegtijd & gedrag

Eind mei-half september in één generatie; soms een partiële tweede generatie tot half oktober. Zowel mannetjes als vrouwtjes kunnen overdag rustend op boomstammen worden gevonden. De vlinders bezoeken na zonsondergang bloemen van planten zoals akkerdistel en kruiskruid. Ze komen goed en in redelijke aantallen op licht, vooral in dichte bossen.

Taxusspikkelspanner

Verspreiding in Nederland

Taxusspikkelspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Taxusspikkelspanner

Rups: juli-juni. De soort overwintert als jonge rups op de waardplant en verpopt zich in een cocon op de waardplant of in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-24 mm. Een sleutelkenmerk van deze vrij grote, meestal grijze spanner vormt de buitenste dwarslijn op de voorvleugel. Deze dunne lijn maakt vlak bij de voorrand een sterke knik, loopt op de binnenste vleugelhelft min of meer recht en vormt op iedere vleugelader een stip. Een ander opvallend kenmerk is de manier waarop de middelste en buitenste dwarslijn over de voorvleugel lopen; vanaf de voorrand beginnen ze eerst wijd uit elkaar, maar richting de binnenrand komen ze steeds meer naar elkaar toe doordat de buitenste lijn naar binnen buigt. Bij veel andere spikkelspanners lopen deze lijnen niet of veel minder naar elkaar toe. De grondkleur varieert van lichtbruin tot donkergrijs en de donkere tekening varieert sterk. Op de onderzijde van de achtervleugel is de buitenste dwarslijn, indien aanwezig, scherp gehoekt. Op de onderzijde van de voorvleugel bevindt zich een opvallende bleke vlek in de vleugelpunt. Exemplaren van de tweede generatie zijn kleiner. Het mannetje heeft geveerde antennen die spits toelopen; de kleine veertjes eindigen 2 mm voor het uiteinde.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam varieert in kleur van grijsachtig bruin tot roodachtig bruin, soms geelachtig bruin gespikkeld en met donkere vlekken op de rug, die soms een rij van ruitvormige vlekken vormen; kop bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de geveerde spikkelspanner (P. secundaria), de gevlekte spikkelspanner (Alcis deversata), de satijnen spikkelspanner (Deileptenia ribeata), de variabele spikkelspanner (Alcis repandata) en de grote spikkelspanner (Hypomecis roboraria).

Gelijkende soorten rups

Variabele spikkelspanner (Alcis repandata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: niet bedreigd.

België

Zeer algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Heel Europa en naar het oosten tot de Altaj, in het zuiden het Iberisch Schiereiland via de Balkanlanden, Klein-Azië, de Kaukasus en Noord-Iran tot Toerkmenistan. Noordelijk tot Zuid-Zweden. Uit Marokko is ssp. sublutearia Zerny, 1927) beschreven.

Habitat

Bossen, struwelen, parken en tuinen; ook in stedelijke omgeving.

Waardplant

Gemengde bossen

Parken

Stedelijke omgeving

Struwelen

Tuinen

Planten

Diverse bomen en planten, waaronder klimop, bosrank, kamperfoelie en brem.

Waardplant

Appel

Brem

Clematis

Kamperfoelie

Klimop

Benaming

  • Engelse naam Willow Beauty
  • Duitse naam Rauten-Rindenspanner
  • Franse naam la Boarmie rhomboïdale
  • Oud Nederlandse naam taxusmeter
  • Synoniemen Cleora rhomboidaria
    Boarmia rhomboidaria
    Peribatodes gemmaria
    Boarmia gemmaria
    Cleora gemmaria

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De spikkelspanners hebben een grijze tot grijsbruine grondkleur met veel golvende dwarslijnen en veelal besprenkeld met donkerder spikkels.Taxus is overgenomen van dhr. Ter Haar die in zijn boek ‘Onze vlinders'(begin vorige eeuw) deze spanner taxismeter noemde. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Peribatodes: peri is rond, rondom en batodes is overwoekerd met doorns, wellicht wordt de habitat bedoeld.rhomboidaria: rhomboides is een gelijkzijdige viervlak, naar de donkere vlek op de dorsum van de voorvleugel, gevormd door het samenkomen van de mediane en de postmediane lijn.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden