Variabele spanner

Hydriomena furcata

Vliegtijd & gedrag

Mei-augustus in één generatie, soms een partiële tweede generatie in september. De vlinders zijn overdag gemakkelijk op te jagen uit schaduwrijke wilgenstruwelen en bossen. Ze komen goed op licht.

Variabele spanner

Verspreiding in Nederland

Variabele spanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Variabele spanner

Rups: april-juli. De rups foerageert ´s nachts, verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren en verpopt zich op of in de grond. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-18 mm. De voorrand van de voorvleugel heeft, net als bij de andere Hydriomena-soorten, vlak bij de vleugelwortel een karakteristieke bocht, de zogenoemde 'schouder'; vooral in rust is dit goed te zien. De voorvleugel heeft meestal een groene grondkleur, maar zowel de kleur als de tekening kunnen sterk variëren. Een belangrijk onderscheidend kenmerk voor deze buitengewoon variabele spanner is het enkelvoudige schuine zwarte vleugelstreepje in de uiterste vleugelpunt. De achtervleugel is meestal dof grijs met hooguit een vage centrale dwarslijn.

Kenmerken rups

Tot 20 mm; lichaam donker roodachtig bruin tot donker purperachtig bruin met boven de spiracula twee brede, onregelmatige, witte lengtestrepen en onmiddellijk daaronder een rechte witte lengtestreep; onderzijde groenachtig met roze zweem; kop bruin.

Gelijkende soorten vlinder

De groenbandspanner (H. impluviata) vliegt vroeger in het jaar; in plaats van één streepje in de uiterste vleugelpunt zijn bij deze soort meestal twee of drie schuin achter elkaar liggende zwarte streepjes aanwezig in en bij de vleugelpunt.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts tot Oost-Azië; in het noorden tot Noord-Scandinavië en in het zuiden: Italië, de Balkan en de Kaukasus. Ook meldingen uit Kirgisië en van IJsland. Ook in Noord-Amerika.

Habitat

Vooral bossen, heiden, struwelen en andere struikachtige plaatsen; soms ook moerassen, parken en tuinen.

Waardplant

Bossen

Moerassen

Parken

Struwelen

Tuinen

Planten

Bosbes, struikhei, hazelaar, wilg en andere loofbomen.

Waardplant

Bosbes

Hazelaar

Struikhei

Wilg

Benaming

  • Engelse naam July Highflyer
  • Duitse naam Heidelbeer-Palpenspanner
  • Franse naam la Larentie lavée
  • Synoniemen Cidaria furcata
    Hydriomena sordidata
    Cidaria sordidata
    Larentia sordidata
    Cidaria elutata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Deze spanner is zeer variabel; de veldgids toont maar liefst negen varianten. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Hydriomena: hudria is een watervoorraad en meno is heeft te maken met. Hier zou een verklaring kunnen volgen zoals wordt weergegeven bij H. impluviata (zie daar)

Auteursnaam en jaartal
(Thunberg, 1784)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden