Wederikdwergspanner

Anticollix sparsata

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-begin september in twee generaties. De vlinders rusten overdag op bomen of struiken in de buurt van de waardplant en kunnen gemakkelijk worden opgejaagd. Ze vliegen in de schemering en komen slecht op licht.

Wederikdwergspanner

Verspreiding in Nederland

Wederikdwergspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Wederikdwergspanner

Rups: juni-oktober. De rups rust overdag met de kop naar beneden tegen de stengel of aan de onderkant van een blad van de waardplant en heeft een voorkeur voor planten die in de schaduw staan. De soort overwintert als pop in een cocon op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-13 mm. Een vrij grote dwergspanner met een lichte reebruine grondkleur. Opvallend en kenmerkend zijn de diepe inkepingen in de achterrand van de achtervleugel en de daarlangs lopende zwarte getande franjelijn. Op de voorvleugel bevinden zich fijne zwarte vlekjes en de aders zijn zwart aangezet. De middenstip is opvallend maar niet groot. De donkere vlekken langs de voorrand van de voorvleugel blijven ook bij afgevlogen exemplaren altijd zichtbaar.

Gelijkende soorten vlinder

De sporkehoutspanner (Philereme vetulata) is groter en de achterrand van de achtervleugel mist de diepe inkepingen; de mannetjes hebben bovendien een langer achterlijf.

Gelijkende soorten rups

Pijlkruidspanner (Mesotype didymata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt vooral voor op niet te droge zandgronden in het oosten en zuiden van het land; ook elders af en toe een waarneming. RL: niet bedreigd.

België

In Vlaanderen vrij zeldzaam, maar wijdverbreid ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel, zeldzaam in Oost-Vlaanderen en zeer lokaal in West-Vlaanderen. In Wallonië zeldzaam, met verspreide vindplaatsen in alle provincies. De soort staat als Kwetsbaar op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Engeland, Midden- en Oost-Europa tot Japan. Noord-Zuid: Scandinavië tot de 65e breedtegraad en de Balkan. Niet in Griekenland en niet op het Iberisch Schiereiland.

Habitat

Vochtige bossen, struwelen, moerassen en oevers van rivieren en kanalen.

Waardplant

Moerassen

Rivieroevers

Struwelen

Vochtige loofbossen

Planten

Grote wederik.

Waardplant

Wederik

Benaming

  • Engelse naam Dentated Pug
  • Duitse naam Gilbweiderichspanner
  • Franse naam la Larentie mouchetée
  • Synoniemen Collix sparsata
    Eupithecia sparsata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.Wederik is de (enige) waardplant van deze dwergspanner. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Anticollix: anti is in plaats van. In plaats van het genus Collix waarbij sparsata foutief was ingedeeld. Collix betekent broodje of brood van grof meel. M. Guenée bekent dat deze naam geen enkele enthomologische achtergrond heeft.Sparsata: sparsus is bekladden, bespatten. Dit vanwege de zwart en wit tekening vooral bij de franje van de voorvleugel. Ook mogelijk is de mening van Macleod: uitgespreid vanwege de brede voorvleugels. Dit doet echter de vertaling van het woord sparsus wel een beetje geweld aan.

Auteursnaam en jaartal
(Treitschke, 1828)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden