Bedreigd (voorlopige rode lijst)

Wegedoornspanner

Philereme transversata

Vliegtijd & gedrag

Begin juni-begin augustus in één generatie. De vlinders worden overdag soms van de waardplant opgejaagd. Ze vliegen in de schemering en komen op licht.

Wegedoornspanner

Verspreiding in Nederland

Wegedoornspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Wegedoornspanner

Rups: eind april-begin juni. De rups foerageert ´s nachts. De soort overwintert als ei.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-20 mm. Een warmbruine, soms zeer donkere spanner met een brede, tamelijk spits toelopende voorvleugel. De donkere middenband is dicht bij de voorrand van de vleugel enigszins geknikt en het daardoor ontstane uitsteeksel aan de buitenzijde van de middenband heeft vaak een scherpe dubbele (W-vormige) punt. De achterrand van de vleugels is gekarteld, wat vooral bij de achtervleugel duidelijk te zien is. Zowel de kleur als de sterkte van de dwarslijnen kunnen aanzienlijk variëren.

Kenmerken rups

Tot 24 mm; lichaam groen met smalle, geelachtig groene ringen tussen de segmenten; over de rug een donkergroene lengtestreep en op de flanken een witte lengtestreep; spiracula roodachtig oranje; over het laatste spiraculum en de naschuiver een opvallende purperachtig bruine vlek; kop groen. Er is ook een grijsachtig witte vorm met een brede, purperachtig bruine middenstreep over de rug, donkere vlekken op de flanken en een grijsachtig bruine onderzijde; de kop is zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de sporkehoutspanner (P. vetulata).

Gelijkende soorten rups

Oranje berkenspanner (Archiearis parthenias), novemberspanner (Epirrita autumnata), bleke novemberspanner (Epirrita christyi) en herfstspanner (Epirrita dilutata). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Wordt vooral waargenomen in de duinen van Noord- en Zuid-Holland en in Zuid-Limburg; kan lokaal vrij algemeen zijn. RL: bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen. Eén recente vindplaats in Limburg (Riemst, 2009) en een losse waarneming in Antwerpen. Zeldzaam in Wallonië, met verspreide waarnemingen in alle provincies behalve Henegouwen; goed vertegenwoordigd in de Viroinvallei. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Verspreiding als bij P. vetulata. Niet in Noorwegen; in het zuiden wel in Albanië, op de Balkan en zelfs in Noord-Iran en Toerkmenistan.

Habitat

Vooral bossen, struwelen op kalkrijke grond en duinen.

Waardplant

Bossen

Duinen

Struwelen

Planten

Wegedoorn.

Waardplant

Wegedoorn

Benaming

  • Engelse naam Dark Umber
  • Duitse naam Grosser Kreuzdornspanner
  • Franse naam la Phalène du nerprun
  • Synoniemen Scotosia transversata
    Philereme rhamnata
    Scotosia rhamnata
    Larentia rhamnata
    Philereme variegata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Wegedoorn is de waardplant van deze spannersoort. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Philereme: phileremos is houdt van eenzaamheid, mogelijk verwijzend naar de gewoonte van de rups zich af te zonderen tussen gesponnen bladeren.transversata: transversus is dwars gaan; bij deze soort lopen de lijnen opvallend dwars over de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1767)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden