Wortelhoutspanner

Eulithis prunata

Vliegtijd & gedrag

Begin juni-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen slechts in kleine aantallen op licht.

Wortelhoutspanner

Verspreiding in Nederland

Wortelhoutspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Wortelhoutspanner

Rups: april-juli. De rups verpopt zich op de waardplant tussen samengesponnen bladeren. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-19 mm. Een karakteristiek getekende, bruin gekleurde spanner. Is meestal iets groter dan andere spanners met een soortgelijke tekening en heeft een relatief brede voorvleugel; het belangrijkste onderscheid is de sterk golvende buitenrand van de brede donkerbruine middenband. Varieert weinig in kleur en tekening. In rust liggen de antennen op de vleugels en is het achterlijf omhoog gekromd; dit geldt ook voor alle andere Eulithis-soorten.

Gelijkende soorten vlinder

Bij de kleinere marmerspanner (Ecliptopera silaceata) wordt de middenband bijna altijd meer of minder duidelijk onderbroken door twee witte lijnen; het donkerbruine wortelveld is bij de wortelhoutspanner groter. Zie ook de fraaie walstrospanner (Lampropteryx suffumata) en de dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria).

Gelijkende soorten rups

Gewone agaatspanner (Eulithis populata).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. Kan met name in de duinen talrijk zijn. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden oostwaarts via de gematigde zone tot Oost-Azië. In Scandinavië tot boven de poolcirkel, in het zuiden tot Italië, de Balkan, het Armeense hoogland en Kirgisië.

Habitat

Duinen, bossen of struwelen langs rivieroevers en (volks)tuinen.

Waardplant

Bossen

Duinen

Rivieroevers

Volkstuinen

Planten

Diverse bomen en struiken, met een voorkeur voor aalbes, meidoorn en sleedoorn.

Waardplant

Meidoorn

Ribes

Sleedoorn

Benaming

  • Engelse naam Phoenix
  • Duitse naam Dunkelbrauner Haarbüschelspanner
  • Franse naam la Cidarie du prunier
  • Oud Nederlandse naam grote bessenspanner
  • Synoniemen Lygris prunata
    Cidaria prunata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ van begin vorige eeuw. Wortelhoutspanner is een reeds lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in ‘Onze vlinders’ begin vorige eeuw. De naam is naar alle waarschijnlijkheid te herleiden tot de sterke gelijkenis van het vleugelpatroon met het fraaie grillige en contrastrijke nervenpatroon van hout van de wortels van de notenboom, een houtsoort die vooral vroeger veel gebruikt werd voor luxe producten, zoals tafelbladen en kastjes. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.prunata: Prunus is het plantengeslacht pruim maar de rups leeft op ribes.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden