Zandhalmuiltje

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-12 mm. Deze uil is slanker gebouwd dan de andere halmuiltjes en heeft een smallere voorvleugel. Hoewel de soort buitengewoon variabel is, vormt de opvallend rechte scheidingslijn tussen de binnenste en de buitenste vleugelhelft in de meeste gevallen een duidelijk zichtbaar kenmerk. Bij de meest karakteristieke vorm vertoont de voorvleugel in rust een opvallende en contrastrijke tweedeling tussen de donkerbruine binnenste vleugelhelft en de witachtige met lichtbruine buitenste helft. Bij andere vormen hebben beide vleugelhelften min of meer eenzelfde geel-, oranje- of bruinachtige kleur; ook bij deze exemplaren is de scheidingslijn meestal goed te zien. Soms hebben deze vormen een tamelijk contrastrijk uiterlijk door de duidelijk afstekende lichte ringvlek en/of niervlek en de witachtige dwarslijnen; soms is ook een korte donkere balk zichtbaar tussen de binnenste dwarslijn en de scheidingslijn in het midden van de voorvleugel. De vleugelzoom is meestal grauw van kleur en dan duidelijk donkerder dan het aangrenzende deel van het zoomveld. Bij andere vormen is de tekening vaag of nagenoeg afwezig, waardoor deze vlinders een tamelijk gelijkmatig uiterlijk hebben.

Kenmerken rups

Tot 20 mm; lichaam dik in het midden en naar de uiteinden versmald; kleur helder geel tot dof geelachtig wit, soms met een roodachtige middenstreep over de rug; nekschild op segment één klein, roodachtig bruin; spiracula zeer klein en zwart; kop klein roodachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Het duinhalmuiltje (Litoligia literosa) is groter met een meer rozeachtig bruine kleur en heeft een minder opvallende tweedeling tussen de binnenste en de buitenste vleugelhelft; de vleugelzoom is niet verdonkerd. Zie ook het oranjegeel halmuiltje (Oligia fasciuncula).Lichte exemplaren kunnen worden verward met de zeggeboorder (Denticucullus pygmina); deze is echter steviger gebouwd en heeft vaak een zwarte lengtestreep op de voorvleugel. Zie ook de bochtige smele-uil (Photedes minima).Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen Oligia fasciuncula, Mesoligia furuncula en Litoligia literosa.

Gelijkende soorten rups

Vale duinrietboorder (Photedes extrema), bochtige smele-uil (Photedes minima), zandhaverboorder (Longalatedes elymi), gele duinrietboorder (Photedes fluxa), zeggeboorder (Denticucullus pygmina), russenuil (Coenobia rufa) en herfst-rietboorder (Rhizedra lutosa). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Noordwest-Afrika (Marokko), Europa (naar het noorden tot Schotland, Zuid-Noorwegen, Midden-Zweden en Zuid-Finland) en dwars door het gematigde Azië tot Japan.