Zuidelijke stipspanner

Idaea trigeminata

Vliegtijd & gedrag

Juni-augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht.

Zuidelijke stipspanner

Verspreiding in Nederland

Zuidelijke stipspanner

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Zuidelijke stipspanner

Rups: augustus-juni. De soort overwintert als rups en verpopt zich in losse aarde.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-11 mm. Deze stipspanner heeft grotendeels egaal crèmekleurige vleugels. De voorrand van de voorvleugel is opvallend zwartachtig paarsbruin van de vleugelwortel tot aan de binnenste dwarslijn en in het zoomveld ligt een kenmerkend patroon van aan elkaar grenzende vlekken met dezelfde kleur. Op de voorvleugel vormen deze vlekken net geen doorlopende band. Op de achtervleugel is een dergelijk patroon ook aanwezig maar veel vager. Op iedere vleugel is een duidelijke middenstip aanwezig; de stip op de voorvleugel ligt op of aan de buitenzijde van de middelste dwarslijn. Deze lijn is evenals de binnenste dwarslijn dun en onopvallend. De buitenste dwarslijn is wel duidelijk zichtbaar en vormt een scherpe grens tussen de ‘donkere vlekkenband’ en de rest van de voorvleugel.

Gelijkende soorten vlinder

De schildstipspanner (I. biselata) heeft in het zoomveld een dubbele donkere band, die volledig doorloopt over de achtervleugel; de middenstip op de voorvleugel ligt aan de binnenzijde van de binnenste dwarslijn. Bij de vlekstipspanner (I. dimidiata) is alleen het veld bij de binnenrandhoek van de voorvleugel donker gekleurd.

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een trekvlinder waarvan verspreid over het land slechts enkele waarnemingen bekend zijn.

België

Zeer zeldzaam. Een zwerver die maar af en toe in ons land wordt gezien. Twee recente waarnemingen uit West-Vlaanderen (2010 en 2014). De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Noord-Afrika, Zuidwest-Europa (Spanje), Engeland en Noordwest-Europa; in het noorden: Zweden en Estland. In Midden-Europa: Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Hongarije, Tsjechië, Slowakije en Roemenië. Verder nog de Balkenlanden, het Zwarte Zeegebied, Klein-Azië en Toerkmenistan. Corsica, Sardinië, Sicilië en Italië.

Habitat

Brede bospaden, bosranden, struwelen en kalkgraslanden.

Waardplant

Bospaden

Bosranden

Kalkgraslanden

Struwelen

Planten

Vooral gewoon varkensgras en klimop.

Waardplant

Klimop

Varkensgras

Benaming

  • Engelse naam Treble Brown Spot
  • Duitse naam Labkraut-Bindenspanner
  • Franse naam l’Acidalie retournée
  • Synoniemen Acidalia trigeminata

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula’s en Idaea’s zijn stipspanners. Deze stipspanner is bij ons heel zeldzaam maar in zuidelijker streken veel gewoner. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Idaea: idaios heeft betrekking op de berg Ida, de uitzichtplaats van waaruit de goden en godinnen de gevechten rond Troje volgden.trigeminata: trigeninus is drievoudig. Vanwege de in drie delen gesplitste postdiscale lijn.

Auteursnaam en jaartal
(Haworth, 1809)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden