Zuidelijke stofuil

Hoplodrina ambigua

Vliegtijd & gedrag

Begin mei-half oktober in twee generaties; de tweede generatie is talrijker dan de eerste. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen.

Zuidelijke stofuil

Verspreiding in Nederland

Zuidelijke stofuil

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Zuidelijke stofuil

Rups: september-augustus. De soort overwintert als rups en verpopt zich in een cocon in de grond.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-15 mm. Deze uil lijkt sterk op de andere Hoplodrina-soorten. De voorrand van de voorvleugel is vrijwel recht en de middenschaduw is slechts zwak zichtbaar. De ringvlek en de niervlek zijn regelmatig van vorm en relatief groot; beide hebben ongeveer dezelfde kleur als de ondergrond. De voorvleugel heeft een lichte tot donkere bruinachtig grijze kleur met een lichtgrijze bestuiving of is zilverachtig grijs van kleur. De achtervleugel is witachtig met een zwakke parelglans en heeft een smalle grijze zoom langs de achterrand; ook de aders zijn grijs. Vooral bij exemplaren met een relatief donkere voorvleugel is de witachtige achtervleugel opvallend.

Gelijkende soorten vlinder

De egale stofuil (H. blanda) is iets groter en heeft een bredere, iets stomper eindigende voorvleugel en een minder witte achtervleugel. De ringvlek is bij de egale stofuil altijd kleiner. De tweestreepvoorjaarsuil (Orthosia cerasi) is groter, heeft een opvallende, vloeiende golflijn en meer afgeronde voorvleugel. Zie ook de gewone stofuil (H. octogenaria), de grijze stofuil (H. respersa), de huisuil (Caradrina clavipalpis) en de moerasspirea-uil (Athetis pallustris).

Gelijkende soorten rups

Drielijnuil (Charanyca trigrammica), gewone stofuil (Hoplodrina octogenaria) en egale stofuil (Hoplodrina blanda). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Algemeen in het hele land. Soms talrijk. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van Noord-Afrika (Marokko tot Egypte) tot heel Zuid- en Midden-Europa. Naar het noorden slechts tot Zuid-Engeland, Denemarken, Zuid-Zweden en Letland. In Azië: Klein-Azië, de Kaukasus, Voor-Azië (Irsaël, Libanon, Irak, Iran) en Centraal-Azië (Afganistan, West-Toerkestan, Altaj).

Habitat

Graslanden, heiden, bosranden, bospaden, wegbermen en tuinen.

Waardplant

Bospaden

Bosranden

Graslanden

Heiden

Tuinen

Wegbermen

Planten

Diverse kruidachtige planten, waaronder paardenbloem, zuring, weegbree, sleutelbloem en kompassla.

Waardplant

Boerenwormkruid

Paardenbloem

Sla

Sleutelbloem

Weegbree

Zuring

Benaming

  • Engelse naam Vine’s Rustic
  • Duitse naam Hellbraune Staubeule
  • Franse naam l’Ambiguë
  • Synoniemen Caradrina ambigua

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Stofuilen hebben een vale zandkleur. De vleugelschubben laten makkelijk los en na het vastpakken van de vlinder blijft een stofvlekje op de vingers achter.Nederland ligt aan de Noordkant van het verspreidingsgebied. In Noord-Nederland al minder gewoon dan in Zeeland en Brabant. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Hoplodrina: hoplon is een wapen en het achtervoegsel -drina geeft aan dat er nauwe relatie is met het genus Caradrina. Alleen het genitaal ‘wapen’ verschilt.ambigua: ambiguus is twijfelachtig. Waarschijnlijk over de onzekerheid of dit t.o.v. H. blanda wel een aparte soort moest worden.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden