Zwarte witvleugeluil

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-21 mm. Op de glanzend zwartachtig donkerbruine of zwarte voorvleugel vallen de dwarslijnen en de uilvlekken nauwelijks op. Het enige in het oog springende kenmerk is de wit- of geelachtige achterrand van de niervlek. In het zoomveld bevinden zich enkele lichte vlekjes langs de voorrand. Het mannetje heeft een witte achtervleugel met een smalle donkere streep langs de achterrand; het vrouwtje heeft een grijze achtervleugel met een lichtere vleugelwortel.

Kenmerken rups

Tot 50 mm; slank; lichaam zeer variabel in kleur van groen tot roodachtig bruin, roze of grijs; over het midden van de rug een rij donkere pijlvlekken met aan weerszijden een donkere lengtestreep; over de zwartgerande spiracula een witte lengtestreep met daaronder een geelachtig groene lengteband; de groene vormen hebben vaak een bruine zweem en bruine tekening; kop bruin of bruinachtig groen.

Gelijkende soorten vlinder

Zwartachtige exemplaren van de bruine witvleugeluil (A. lutulenta) en de heidewitvleugeluil (A. lueneburgensis) zijn kleiner, hebben nooit een glanzend uiterlijk en de niervlek heeft niet zo'n opvallend licht gekleurde achterrand; de mannetjes hebben bovendien geveerde antennen.N.B.: De bruine witvleugeluil komt niet in Nederland voor heeft zijn verspreiding in het zuidoosten van Europa: van Italië en Zwitserland verder naar het oosten.

Gelijkende soorten rups

Bruine witvleugeluil (Aporophyla lutulenta)en heidewitvleugeluil (Aporophyla lueneburgensis). N.B. 1: Vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).N.B. 2: De bruine witvleugeluil komt niet in Nederland voor heeft zijn verspreiding in het zuidoosten van Europa: van Italië en Zwitserland verder naar het oosten.

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt verspreid en lokaal voor in het zuiden van het land. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. Beperkt tot de heideterreinen in de Antwerpse en Limburgse Kempen. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Noord-Afrika (Marokko tot Egypte), Zuid- en Midden-Europa, Klein-Azië, Libanon, Israël en de Kaukasus. Noordelijk in Groot-Britannië tot Schotland. Een geïsoleerd deelareaal langs de kust van West- en Zuid-Noorwegen en vandaar een paar zwervers in Denemarken. Verder loopt de noordgrens over Noord- en Oost-Duitsland, Bohemen, Slowakije, de Karpaten en Oekraïne tot de Krim.