Vliegtijd & gedrag
Begin juli-half september in één generatie. De vlinders bezoeken bloemen van kruiskruid en struikhei en komen op smeer en op licht.
- Ga direct naar
- Levenscyclus
- Herkenning
- Foto's
- Habitat & Waardplanten
Verspreiding in Nederland
Trends
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Levenscyclus
Zwartvlakworteluil
Rups: september-juni. De rups leeft op de onderste delen en de wortels van de waardplant en verbergt zich overdag in de grond. De soort overwintert als rups of soms als ei.
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 14-18 mm. De grondkleur van de voorvleugel is gelijkmatig bruinachtig grijs tot roodachtig bruin. Langs de voorrand ligt een lichte strook, die vooral opvallend is bij het mannetje en die in het middenveld geflankeerd wordt door een zwart wigvormig vlak waarin de ringvlek en de niervlek zijn opgenomen. De buitenste dwarslijn loopt dicht langs de niervlek of vloeit daarmee samen. Het zoomveld is effen donker gekleurd.
Gelijkende soorten vlinder
Bij de graanworteluil (E. tritici) maakt de buitenste dwarslijn een tamelijk wijde boog om de niervlek heen en in het zoomveld bevinden zich vaak opvallende donkere pijlvlekken. Beide soorten zijn echter zeer variabel en in sommige gevallen is genitaliënonderzoek nodig voor het bepalen van de soort. Zie ook de variabele worteluil (E. cursoria).
Gelijkende soorten rups
Graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Foto's
Vlinder
Verspreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Komt lokaal voor in de duinen en op de zandgronden in het binnenland. RL: ernstig bedreigd.
België
Zeer zeldzaam. Recent enkel waargenomen in Limburg en Vlaams-Brabant. Vroeger ook gekend uit het zuiden van het land, maar daar recent niet meer gezien. De soort staat als Ernstig Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Heel Europa en oostwaarts tot Oost-Azië. In het noorden de Britse eilanden, Zuid-Scandinavië tot Rusland. In het zuiden het hele Middellandse Zeegebied, Voor-Azië en Midden-Azië.
.webp "20210718 Westberg Wageningen (1).JPG")
 1, Guust de Vries.webp "91340007 gewone rolklaver (Lotus corniculatus) 1, Guust de Vries.JPG")
, Guust de Vries.webp "23330025 gewoon varkensgras (Polygonum aviculare), Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "11340091 glad walstro (Galium mollugo) 2, Guust de Vries.JPG")
 2, Guust de Vries.webp "05640064 geel zonneroosje (Helianthemum nummularium) 2, Guust de Vries.JPG")
