Vlinders Boterbloempje

Boterbloempje

Pseudopanthera macularia

Ga direct naar
Verspreiding
Levenscyclus
Herkenning
Foto's
Habitat & Waardplanten

Vliegtijd & gedrag

Eind april-begin juli in één generatie; exemplaren van een zeldzame partiële tweede generatie kunnen tot begin augustus vliegen. De vlinders zijn vooral bij zonnig weer overdag actief.

Ga direct naar
Levenscyclus
Herkenning
Foto's
Habitat & Waardplanten

Boterbloempje

Verspreiding in Nederland

Boterbloempje

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Boterbloempje

Levenscyclus

Boterbloempje

Rups: juli-september. De soort overwintert als pop in de grond of in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 13-15 mm. De bruine vlekken op de gele voor- en achtervleugel zijn kenmerkend. De intensiteit van het geel en de donkere tekening zijn enigszins variabel.

Gelijkende soorten rups

Klaverspanner (Chiasmia clathrata) en oranje bremspanner (Isturgia limbaria).N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Foto's

Vlinder

Verspreiding

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. De soort komt lokaal voor in bosachtige gebieden in Gelderland, Noord-Brabant en Limburg; daarbuiten slechts af en toe een waarneming. Op de vliegplaatsen kan de soort heel talrijk zijn; bij zonnig weer worden soms honderden exemplaren tegelijk waargenomen. RL: niet bedreigd.

België

In Vlaanderen wijdverbreid en lokaal algemeen. Komt over het hele land voor, maar ontbreekt in grote delen van West- en Oost-Vlaanderen en Haspengouw. In Wallonië vrij algemeen ten zuiden van Samber en Maas. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden tot Rusland; in het noorden tot Zuid-Scandinavië in het zuiden Italië, de Balkan, de Zwarte Zee en de Kaukasus. De oostelijkste vindplaats ligt in Centraal-Azië (Tarbagatei-gebergte).

Habitat

Vooral open bossen en heiden; ook struwelen en ruige graslanden.

Waardplant

Planten

Diverse kruidachtige planten, waaronder valse salie.

Waardplant

Benaming

Engelse naam Speckled Yellow
Duitse naam Pantherspanner
Franse naam la Panthère
Oud Nederlandse naam panterspanner
Synoniemen Venilia macularia
Melanippe macularia

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Het boterbloempje is metaforisch naar de boterbloem genoemd, en wel in de eerste plaats vanwege de overeenkomende kleur geel. (De boterbloem is waarschijnlijk genoemd naar de kleur van boter, hoewel die ook vroeger in de meeste gevallen lichter was dan de kleur van de boterbloem; bijkomend aspect is de dat de plaat van de kroonblaadjes van de boterbloem glansde als boter [Weeda, Westra & al. 1985, Nederlandse oecologische Flora I, p.236, middelste kolom]. Ter Haar noemt in zijn boek Onze Vlinders [voetnootliteratuur-23] nog niet de Nederlandse naam boterbloempje voor Pseudopanthera macularia, maar uit zijn tekst bij deze soort blijkt dat de naam op dat moment wel de status van metafoor-in-wording had. Hij schrijft: “Zoo werden in de jaren 1877, 1878 en 1879 honderden exemplaren in de Meerwijk bij Nijmegen gezien en werd het Louise-dal verlevendigd door de “vliegende boterbloempjes” ; … (p.391). Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Pseudopanthera: pseudos is vals en panthera is een panter, naar de zwarte vlekken op de gele ondergrond.macularia: macula is vlek, uiteraard slaand op de vele vlekken op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Meer uit dezelfde familie

Bekijk alle vlinders

Fotograaf: Han Klein Schiphorst, Zuid-Frankrijk

Fotograaf: Luc Knijnsberg, duingebied Egmond, 28 juli 2016

Fotograaf: Ab Baas, 1998

Fotograaf: Marian Schut, Apeldoorn, 11 april 2010

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden