Teunisbloempijlstaart

Proserpinus proserpina

Vliegtijd & gedrag

Mei-juni in één generatie.

Teunisbloempijlstaart

Verspreiding in Nederland

Teunisbloempijlstaart

Trends

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd.De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben.Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld.De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar.Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Levenscyclus

Teunisbloempijlstaart

Rups: juni-september. Volgroeide rupsen zijn opvallend groot in verhouding tot de vlinder en hebben een matgele vlek op de plek waar zich bij andere soorten de kenmerkende stekel bevindt. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 18-21 mm. Een relatief kleine en gedrongen pijlstaart met een onregelmatig gekartelde groene of bruinachtig groene, donker gebandeerde voorvleugel en een oranjegele achtervleugel met zwarte zomen.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de lindepijlstaart (Mimas tiliae).

Foto's

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Soort die beschermd is volgens de Habitatrichtlijn en lange tijd slechts bekend was van enkele waarnemingen van vóór 1900. De laatste jaren breidt deze soort zich vanuit Zuid-Limburg naar het noorden uit; de meeste waarnemingen komen uit de provincie Limburg, maar er zijn ook enkele exemplaren waargenomen in andere provincies, waaronder Noord-Brabant en Gelderland. RL: niet bedreigd.

België

Zeldzaam maar in opmars. Recente waarnemingen uit alle Belgische provincies, vooral in het oosten van Vlaanderen. tegnwoordig wijdverspreid, zie ook het bericht van natuurpunt uit 2021. De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

In het westelijk Mediterane gebied komen een paar zeer geïsoleerde bezettingen voor (Spanje, de Midden-Atlas van Marokko). Vanuit de Pyreneeën in een 500 tot 1000 km brede band via Midden- en Zuid-Frankrijk, Midden-Europa en Italië en via grote delen van de Balkan tot Griekenland en verder via de Zwarte Zee, de Kaukasus, Anatolië en Noord-Iran tot de Himalaya.

Habitat

Open plekken in vochtige bossen, bosranden en warme open plaatsen.

Waardplant

Bosranden

Open landschappen algemeen

Open plekken in het bos

Vochtige loofbossen

Planten

Wilgenroosje, teunisbloem, basterdwederik en kattenstaart.

Waardplant

Basterdwederik

Benaming

  • Engelse naam Willowherb Hawk-moth
  • Duitse naam Nachtkerzenschwärmer
  • Franse naam le Sphinx de l’épilobe
    le Sphinx de l’oenothère
  • Synoniemen Proserpinus oenotherae
    Pterogon oenotherae
    Pterogon proserpina

Meer over de naam

Toelichting Nederlandse naam
Pijlstaart verwijst naar het bijzondere ‘staartje’ of ‘pijl’ op het laatste segment van de rups.Teunisbloem is een belangrijke waardplant voor deze soort. Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam
Proserpinus: Proserpina of Persephone is de dochter van Jupiter en Ceres (Zeus en Demeter). Pluto maakte haar tot koningin van de onderwereld maar door tussenkomst van Jupiter werd haar toegestaan eens per jaar naar de aarde terug te keren. Deze mythe symboliseert de terugkeer van het voorjaar en het opkomen van het graan dat in de aarde ligt begraven.proserpina: zie hier boven.

Auteursnaam en jaartal
(Pallas, 1772)

Meer uit dezelfde familie

Doe mee aan de tuinvlindertelling

Heb je een vlinder of libel gespot? Meld het ons! Jouw waarnemingen zijn waardevol voor het behoud van deze insecten. Samen kunnen we hun populaties in kaart brengen en beschermen. Ga naar onze website en deel jouw observaties. Help mee aan het behoud van deze prachtige dieren en draag bij aan de wetenschap van de biodiversiteit.

Waarneming melden