Kennis over vlinders, libellen en nachtvlinders
Gaat de vlinder- en libellenstand of de nachtvlinderstand in ons land achteruit? En zo ja, hoe komt dat dan? Worden er in het noorden minder vlinders, libellen of nachtvlinders waargenomen dan in het zuiden? Om dit soort vragen te kunnen beantwoorden, is De Vlinderstichting in 1990 samen met het Centraal Bureau voor de Statistiek gestart met het meetnet (dag)vlinders, in 1998 met het meetnet libellen en in 2012 het meetnet nachtvlinders. Deze meetnetten vormen samen het Landelijk Meetprogramma en zijn onderdeel van het Netwerk Ecologische Monitoring, het NEM.
Dankzij de meetnetten krijgen we actuele informatie over de veranderingen in de vlinder- en libellenstand in Nederland. Zo kunnen mogelijke oorzaken van veranderingen snel achterhaald worden.
Hoe werkt het?
Overal in Nederland land zijn routes uitgezet, die overal op dezelfde manier worden geteld. Elke week tellen vrijwilligers welke soorten er voorkomen en in welke aantallen. Voor het meetnet vlinders zijn dat jaarlijks ongeveer 1400 routes, het meetnet libellen telt 520 routes. Nachtvlinders worden niet geteld met een route, maar met een val met vaste maten en een lamp op een vaste plek, daarvan zijn er nu meer dan 1200.
Antwoord op vragen over vlinders en libellen
Al die meetnetten leveren natuurlijk een heleboel data op. Wanneer alle gegevens samen worden gevoegd, kun je op landelijke schaal zien hoe alle soorten in Nederland het doen. Maar er kan ook op regionale of lokale schaal gekeken worden. Op die manier kunnen vragen beantwoord worden als: ‘Gaat het met de heivlinder op de Veluwe beter of slechter dan in de rest van het land?’ en ‘Is de vooruitgang van de zilveren maan op mijn blauwgrasland het gevolg van goed beheer of komt het door de mooie zomer?’. Deze informatie is heel belangrijk voor goed beheer in een gebied.
Wie werken er mee aan het meetnet?
Aan het meetnet werken verschillende organisaties mee.
- BIJ12 is opdrachtgever van het Landelijk Meetprogramma, waar de meetnetten onder vallen;
- Het CBS verwerkt de gegevens en verzorgt de statistische analyses;
- De Vlinderstichting organiseert en coördineert het veldwerk en onderhoudt de contacten met de waarnemers;
- Het meetnet nachtvlinders wordt uitgevoerd in samenwerking met de Werkgroep Vlinderfaunistiek (WVF);
- De meetnetten zijn onderdeel van het NEM, Netwerk Ecologische Monitoring.
Maar de belangrijkste deelnemers aan het meetnet zijn natuurlijk de vele vrijwilligers die dagvlinders, nachtvlinders en libellen tellen. Zonder hen zouden de monitoringprojecten niet bestaan!